Περιγραφή του Έργου

Γενικές πληροφορίες

Αντικείμενο της πράξης είναι η αξιοποίηση στοιχείων μνημειακής αρχιτεκτονικής στη διαμόρφωση πολιτιστικής ταυτότητας και συνείδησης στους μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (Ε΄ και ΣΤ΄ τάξη Δημοτικού), μέσω μιας σειράς εκπαιδευτικών και επιμορφωτικών παρεμβάσεων με απώτερο στόχο την ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και του αρχιτεκτονικού πλούτου της χώρας με έμφαση στην τοπικότητα.

Αφετηρία του εγχειρήματος ήταν η πρωτογενής έρευνα, συλλογή και αξιοποίηση αρχιτεκτονικών μνημείων. Το υλικό που  συλλέχθηκε, αξιολογήθηκε και τεκμηριώθηκε κατάλληλα, προκειμένου, δεχόμενο παιδαγωγική και διδακτική προσαρμογή, να αποτελέσει τη βάση για την εκπόνηση ειδικά διαμορφωμένου εκπαιδευτικού υλικού (βιβλίο μαθητή, βιβλίο εκπαιδευτικού, DVD). Το εκπαιδευτικό υλικό συζητήθηκε και αξιολογήθηκε σε επιμορφωτικές συναντήσεις, προκειμένου να αποκτήσει υψηλή προστιθέμενη αξία και να εφαρμοστεί πιλοτικά σε επιλεγμένες σχολικές μονάδες. Το εκπαιδευτικό υλικό  διατέθηκε και εφαρμόστηκε πιλοτικά σε 21 σχολικές μονάδες της Περιφέρειας Ηπείρου (42 τμήματα/τάξεις γενικής και ειδικής αγωγής).

Αξιοποίηση του υλικού

Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες που υλοποιούνται σε χώρους πολιτιστικού ενδιαφέροντος συμβάλλουν στην ενίσχυση των δεσμών των μαθητών με την πολιτισμική κληρονομιά του τόπου. Συνεπώς, η αξιοποίηση του υλικού δεν επιχειρήθηκε αποκλειστικά στο περιβάλλον της σχολικής τάξης ή του σχολείου, αλλά και στο πεδίο μέσω της βιωματικής αξιοποίησής του. Συγκεκριμένα, εκπαιδευτικοί και μαθητές, έχοντας προετοιμαστεί κατάλληλα, επισκέφθηκαν τους χώρους του πεδίου αναφοράς, συνέλλεξαν νέο υλικό, το οποίο λειτουργεί ως κρίσιμη μάζα για την εκπόνηση ερευνητικών σχεδίων (projects). Οι μαθητές, ως μικροί ερευνητές, με τη βοήθεια των (κατάλληλα επιμορφωμένων) εκπαιδευτικών εργάστηκαν και εργάζονται για την προετοιμασία και την παρουσίαση της ερευνητικής τους δουλειάς σε ειδικά σχεδιασμένες ημερίδες παρουσίασης και αποτίμησης του εγχειρήματος.

Το σύνολο του υλικού (πρωτογενές ερευνητικό, εκπαιδευτικό και επιμορφωτικό υλικό, ερευνητικά σχέδια των 42 τμημάτων/τάξεων και υλικό από τις ημερίδες επιμόρφωσης και αποτίμησης), αναρτήθηκε τόσο σε ειδικά διαμορφωμένο δικτυακό τόπο, όσο και σε ειδικά διαμορφωμένη πλατφόρμα ασύγχρονης εκπαίδευσης από απόσταση και κοινωνικής δικτύωσης, προκειμένου να είναι δυνατή τόσο η αξιοποίησή του από άλλες σχολικές μονάδες, εκπαιδευτικούς και μαθητές (οι οποίες δεν συμμετείχαν στο συγκεκριμένο σχεδιασμό), όσο και για να αποτελέσουν τη βάση για επικοινωνία (ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές σχολικών μονάδων), καθώς και για και νέες δια-σχολικές συμπράξεις.

Επιλογή μνημείων & συλλογή υλικού

Η θεματική ενότητα έρευνας και καταγραφής πρωτογενούς υλικού αφορά στην μνημειακή αρχιτεκτονική. Η επιτόπια συλλογή πολιτιστικού περιεχομένου είναι μια ιδιαίτερα απαιτητική διαδικασία, η οποία προϋποθέτει προσεκτική επιλογή των σημείων συλλογής. Οι καταγραφές πραγματοποιήθηκαν στο φυσικό χώρο των μνημείων. Σημειωτέον ότι η γεωγραφική περιοχή αναφοράς του σχεδίου (περιφέρεια Ηπείρου), έχει πλούσια ιστορική και πολιτιστική παράδοση η οποία φαίνεται από τον μεγάλο αριθμό των ιστορικών μνημείων που υπάρχουν στην περιοχή.

Η παράδοση αυτή ξεκινά από τους αρχαίους χρόνους σύμφωνα με τις μαρτυρίες του Ησίοδου αλλά και του Ομήρου και συνεχίζεται κατά τους βυζαντινούς χώρους και το μεσαίωνα όπως μαρτυρούν τα κάστρα και οι βυζαντινές εκκλησίες αλλά και τα γεφύρια που έχτιζαν οι συντεχνίες των μαστόρων. Ειδικές αναφορές πρέπει να γίνουν για τους αρχαίους χρόνους στην περιοχή Αχέροντα, όπου υπήρχε το Νεκρομαντείο, ένας από τους σημαντικότερους λατρευτικούς χώρους της Αρχαίας Ελλάδας οι αρχαίες πόλεις Πανδοσία, Εφύρα και Κασσώπη. Η Νικόπολη κατά τους Ρωμαϊκούς χρόνους η οποία κτίστηκε από τον Οκταβιανό Αύγουστο σε ανάμνηση της νίκης του κατά τη Ναυμαχία του Ακτίου επί του Αντωνίου και της Κλεοπάτρας, το Δεσποτάτο της Ηπείρου κατά τους Βυζαντινούς χρόνους με ιδιαίτερα στοιχεία στην περιοχή Άρτας.

Οι σημερινοί επισκέπτες των αρχιτεκτονικών μνημείων συνήθως αποκωδικοποιούν την αρχιτεκτονική τους με ιδιαίτερα δημιουργικό τρόπο: την προσλαμβάνουν ως μέρος της τοπικής πολιτισμικής κληρονομιάς, την οποία αποδέχονται ως συντελεστή στη συγκρότηση της ταυτότητας του παρόντος. Επομένως, η αρχιτεκτονική αυτή αποκτά το χαρακτήρα της υλικής μνήμης και ως συμβολική πλέον μορφή νοηματοδοτεί συμπεριφορές του παρόντος. Γεγονός είναι ότι η παρουσία σε έναν πολιτισμικό χώρο όχι μόνο ενθαρρύνει πολλές διαφορετικές διαδρομές της φαντασίας και της προσέγγισης της αλήθειας, αλλά διευκολύνει τα άτομα να αναπτύξουν διάλογο με τον πολιτισμό και την ιστορία τους.

Το παραγόμενο υλικό εστιάζει στην αρχαϊκή, βυζαντινή και μεταβυζαντινή αρχιτεκτονική που κοσμούν με την παρουσία τους την Ήπειρο.

Η επιλογή των μνημείων έγινε με γνώμονα την ιστορική τους αξία και τη θέση τους στην τρέχουσα ιστορία κάθε τόπου. Από το υλικό συλέχθηκε, παράχθηκε και προέκυψε το απαραίτητο πολυμεσικό εκπαιδευτικό υλικό, που μέσω κατάλληλα δομημένης διαδικτυακής εφαρμογής εξ αποστάσεως εκπαίδευσης  αποτελεί μια ολόκληρη εκπαιδευτική ενότητα σχετικά με τα αρχιτεκτονικά της ευρύτερης περιοχής.

Το κοινό-στόχος αποτέλεσαν οι μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων πρωτοβάθμιας (δημοτικής) εκπαίδευσης.